Sherpa leiderschap
Interim management is een vak. Een organisatie stelt een tijdelijk manager aan met de opdracht binnen een relatief kort tijdsbestek verbeteringen door te voeren. De interim-manager heeft ervaring en kennis in vergelijkbare situaties, voert zijn opdracht projectmatig uit en is een leider. In dit laatste verschilt, volgens mij, de moderne verandermanager van de interim-manager uit de laatste decennia van de vorige eeuw. In een verbeter proces komt dit leiderschap in vele opzichten overeen met het leiden van een Himalaya expeditie door een Sherpa.
Leiden als een Sherpa
In de literatuur worden diverse ondernemingsmodellen van bedrijven beschreven. Elk heeft een bijpassende leiderschapsstijl. Bij veranderprocessen de stijl aannemen van het bedrijf waar de verbeteringen worden geïmplementeerd werkt in mijn optiek niet. Een ervaren (interim-)manager is immers geen kameleon en zal optimaal functioneren als deze dicht bij zichzelf blijft. Daarnaast verlangt verandermanagement een specifiek aanpak. Ik hanteer in verander processen een leiderschap variant die mij past en uitstekend blijkt te werken: Het Sherpa model.
Sherpa Leiderschap
1. De stijl is energiek en resultaatgericht en leidend naar de overeengekomen doelstellingen, met maximale inzet van expertise en minimale persoonlijke profileringdrang;
2. De leider speelt in op daadwerkelijke behoeftes van dat moment van de klant en de medewerker;
3. Bij het verbeterproces staan de talenten en kwaliteiten van de medewerkers centraal en worden verder ontwikkeld in relatie tot de organisatie ontwikkeling;
4. De overeengekomen doelstellingen worden duurzaam verankerd in een lerende organisatie.
Stijl
Een Sherpa, die wordt gevraagd een expeditie te leiden stelt zijn expertise volledig ten dienste aan zijn opdrachtgever. Op weg naar de top geeft hij leiding en is bepalend voor de gang van zaken binnen de expeditie. Eenmaal op de top aangekomen treedt hij terug en laat alle eer aan de opdrachtgever en zijn team.
Een ervaren interim-manager spreidt dezelfde stijl ten toon. Met een zeer bescheiden ego leidt hij energiek de organisatie naar de overeengekomen doelen.
Inspelen behoeftes
De Sherpa speelt in op de actuele situatie. Dit kan zijn de context: weersverwachting, beschikbaarheid van hulpmiddelen, budget, tijd, etc. Maar het zijn ook de expeditieleden: motivatie, getraindheid, conditie, etc.
Het vertrekpunt van een manager is niet de gewenste situatie maar de actuele situatie. Vanuit het hier en nu wordt, als in een expeditie stap voor stap, met de organisatie de weg afgelegd naar de overeengekomen doelen. De manager heeft empathie, is vertrouwenwekend, sociaal en organisatie sensitief.
Talenten benutten en verder ontwikkelen
De Sherpa heeft bij het leiden van de expeditie te maken met het team van de opdrachtgever. Zij gaan het doen. Om de expeditie te laten slagen zal de Sherpa de bekwaamheden van de expeditieleden optimaal benutten en verder trainen. In een enkel geval zal een expeditielid geen deel kunnen blijven uitmaken van de groep.
Om de doelstellingen te realiseren zal de manager het team coachen, zodat de kwaliteiten van zijn managers en medewerkers tot bloei komen. Dit betreft altijd zowel de gedragskant als de procesinhoudelijke (vakmanschap) kant.
Duurzaam verankeren en lerend
De Sherpa zal gericht op het doel, inspelen op de behoeftes van de expeditieleden. Hij zal maximaal gebruik maken van voorgestelde en beschikbare oplossingen. De expeditieleden worden gemotiveerd en gecomplimenteerd: engagement ontstaat.
Een interim-manager is beperkt ingevoerd in de echte business van het bedrijf. Hij beheerst het proces om inventief en innovatief veranderingen te realiseren. De inhoud wordt geleverd door de medewerkers. Zij krijgen hierdoor het gevoel dat zij zelf de expeditie hebben uitgevoerd en zullen de oplossingen ervaren als van henzelf. Hierdoor zullen de verworvenheden niet eenvoudig worden losgelaten. Daarnaast heeft de organisatie geleerd hoe zij zelf verbeteringen kan generen en doorvoeren. Het ontwikkelen van KPI's helpt de organisatie de koers vast te houden.
Conclusie
Mijn ervaring is dat wanneer ik gebruik maak van het Sherpa leiderschap model, ik verbeteringen relatief snel en eenvoudig realiseer en duurzaam veranker. Daarnaast geloof ik dat dit model universeel toepasbaar is en ook voor niet tijdelijke managers een mooie aanpak van leiding geven kan zijn.
Mijn visie luidt daarom:
De échte winst wordt geboekt als de verandering en verbetering uit de organisatie zelf komt en door de organisatie wordt geaccepteerd en geabsorbeerd
Sherpa's het Bergvolk
Sherpa's zijn een bergvolk in Nepal. Door westerse bergbeklimmers werden zij ontdekt als gidsen en dragers van expedities in het extreme hooggebergte. Zij waren van onschatbare waarde voor de eerste beklimmers van de Himalaya. Wereldberoemd werd Tenzing Norgay, die als eerste in 1953 met Sir Edmund Hillary de Mount Everest beklom.
Sherpa's zijn nog steeds gidsen in Nepal. Zij staan erop onderscheid te maken tussen henzelf en dragers. Sherpa's bieden doorgaands hun diensten in een gidsende rol aan en ontvangen in overeenstemming hiermee een hogere vergoeding en respect van de gemeenschap.
Leo Kochen, december 2010
